Günümüzde bir kişinin ya da bir markanın itibarını korumak, yalnızca mahkeme salonunda değil, sosyal medya akışında da gerçekleşiyor. Bir tweet, bir fotoğraf ya da bir yorum, olayın seyrini anında değiştirebilir. İşte bu yüzden sosyal medya soruşturması yapmak, şüpheli paylaşımları tespit etmek, gerçekleri ortaya çıkarmak ve gerektiğinde yasal yollara başvurmak için vazgeçilmez bir araç haline geldi.
İlk adım sorunun ne olduğunu netleştirmek. Bir kişi taciz iddiası, bir şirkette sahte yorum dalgası ya da bir ünlünün itibarını sarsan bir söylenti olabilir. Durumu tanımladıktan sonra, hangi platformların inceleneceğine karar veriyorsunuz: Twitter, Instagram, Facebook, TikTok ya da Reddit gibi.
Ardından, ilgili anahtar kelimeleri ve hashtag'leri belirleyin. Örneğin, "Hugh Jackman" ve "Sutton Foster" gibi isimler bir skandal söylentisini araştırırken işinize yarar. Kullanılan kelimeler ne kadar spesifik olursa, arama sonuçları da o kadar temiz olur.
Arama motorları ve özel veri toplama araçları (örneğin, TweetDeck, CrowdTangle) bu aşamada büyük yardımcıdır. Ücretsiz seçeneklerde tarih filtresi, konum filtresi ve kullanıcı adı bazlı arama yapabilirsiniz. Ücretli çözümler ise daha derin analiz, çekilen paylaşımların grafiksel incelenmesi ve otomatik raporlamayı sunar.
Veri toplarken, paylaşımların tam ekran görüntüsünü (screenshot) alın, URL'lerini kaydedin ve mümkünse içeriklerin yayınlandığı saati not edin. Bu adımlar, ileride kanıt olarak kullanılacaksa hukuki geçerlilik kazandırır. Unutmayın, silinen bir gönderiyi geri getirmek zor olabilir; bu yüzden anlık kaydetmek kritik.
Veriler elinizde olduğunda, bunları sınıflandırın: olumlu, olumsuz, yanıltıcı ya da aldatıcı. Özellikle sahte hesaplar ve bot aktiviteleri, gerçek insan etkileşimlerinden ayırt edilmelidir. Bot tespiti için profil fotoğrafı, takipçi sayısı, gönderi sıklığı gibi metrikleri kontrol edin.
Eğer bir itibar sorunu söz konusuysa, durumun ciddiyetine göre bir kriz planı oluşturun. Hızlı bir açıklama, resmi bir açıklama veya özür mesajı, sosyal medya platformlarında doğrudan paylaşılabilir. Örnek bir kriz akışı: 1) Durumu tanımla, 2) Doğrulanan bilgileri paylaş, 3) Yanlışları düzelt, 4) Takipçilerle iletişime geç.
Yasal süreç gerekirse, topladığınız ekran görüntüleri, URL'ler ve tarih damgaları resmi bir dilekçede kullanılabilir. Avukatınıza bu kanıtları düzenli bir PDF dosyası olarak sunmak, mahkemede işinizi kolaylaştırır. Dijital kanıtların mahkemede kabul edilmesi için “zincirleme kanıt” (chain of custody) kurallarına uygun saklanması gerekir.
Son olarak, sosyal medya soruşturması sadece bir kez yapılacak bir işlem değil, marka ya da birey itibarını sürekli izlemek anlamına gelir. Belirli aralıklarla (haftalık, aylık) belirlediğiniz anahtar kelimeleri kontrol edin ve yeni bir tehdit ortaya çıktığında hemen müdahale edin.
Özetle, sosyal medya soruşturması yaparken net bir hedef, doğru araçlar, dikkatli kanıt toplama ve etkili bir iletişim planı kritik. Bu adımları takip ettiğinizde, hem kişisel hem de kurumsal itibarınızı koruma şansınız artar.
Telegraph yazarı Allison Pearson'ın sosyal medyada polis uygulamalarını eleştirdiği paylaşımı nedeniyle Essex Polisi'nin başlattığı soruşturma, özgür ifade tartışmalarını alevlendirdi. Polis, Pearson'ın konuyu kamuoyuna taşımasını etik dışı buldu. Soruşturma sonuçsuz kapanırken, olay kamuoyunda gündem oldu.