Henüz 18 yaşını doldurmamışsanız, yani reşit değilseniz, hayatınızın birçok alanında farklı kurallar geçerli olur. Bu kurallar bazen kafa karıştırıcı gelebilir, ama aslında sizi korumak için vardır. İşte reşit olmayanların hakları, sorumlulukları ve internette nelere dikkat etmeniz gerektiği hakkında pratik bilgiler.
Reşit olmayanların en büyük avantajı, devletin ve mahkemenin size ekstra koruma sağlamasıdır. Örneğin, çalışma saatleri, çalışma koşulları ve izin hakları kanunla belirlenmiştir. 16 yaşından itibaren sınırlı iş yapabilirsiniz, ama gece vardiyaları ve ağır işlerden kaçınmanız gerekir. Eğitim kısmına gelince, zorunlu eğitim süresi 18. yaşa kadar devam eder; bu sürede okuldan ayrılmak istiyorsanız mahkeme kararı almanız gerekir.
Birçok genç, internette oyun oynamak, sosyal medyada paylaşım yapmak ve video izlemek için saatler harcıyor. Ancak reşit olmayan olarak bazı sitelere erişiminiz yasak. 18 yaş altı kullanıcılar için tasarlanan oyun ve platformlar, veri toplama ve reklam politikaları açısından farklı kurallara tabi. Bir site “18+” ibaresi taşıyorsa, ona girmemeniz yasal bir zorunluluktur. Kişisel bilgilerinizi (adres, telefon, okul adı) paylaşırken de ekstra dikkat edin; bu bilgiler kötü niyetli kişiler tarafından kullanılabilir.
Bir başka kritik nokta, çevrimiçi alışveriş. Çoğu e-ticaret sitesi kredi kartı veya banka hesabı gerektirir ve bu da genellikle 18 yaşından küçükler için mümkün değildir. Aile üyelerinin izni olmadan alışveriş yapmaya çalışırsanız, hem hesabınız kapanabilir hem de yasal bir sorunla karşılaşabilirsiniz.
Reşit olmayanların ayrıca kumar ve şans oyunlarına katılması kesinlikle yasaktır. Türkiye’de milli piyango, bingo ve benzeri oyunlar sadece 18 ve üzeri kullanıcılar için açıktır. Çocukların bu tür oyunları görmesi, bağımlılık riskini artırabilir; bu yüzden ebeveynlerinizin bu konuda sıkı denetim yapması gerekir.
Özetle, reşit olmayan bir birey olarak hem haklarınız hem de sorumluluklarınız var. Haklarınızı korumak için yasal sınırları bilin, riskli sitelerden kaçının ve kişisel bilgilerinizi paylaşırken iki kez düşünün. Soru işaretiniz varsa, aileden ya da bir öğretmenden yardım istemekten çekinme.
2017'de 15 yaşındaki Gemma Grant* isimli öğrenci, İskoç matematik öğretmeniyle birlikte Fransa'ya kaçtı. Olay, polis soruşturmasına ve büyük bir medya ilgisine yol açtı. Bu olay, öğrenci-öğretmen ilişkilerinde reşit olmayanların korunmasına dair tartışmalara neden oldu.