Çocuk istismarı, bir çocuğa fiziksel, cinsel ya da duygusal zarar veren her davranıştır. Bu durum hem çocuğun hem de ailesinin hayatını uzun yıllar etkiler. Peki, istismarı nasıl fark ederiz? Hemen ne yapmamız gerekir? Soruların cevabı burada.
İstismar genellikle dışarıdan belli olmaz, ama bazı ipuçları vardır. Çocuk sık sık korku, uyku problemleri ya da aniden davranış değişiklikleri gösteriyorsa, bu bir uyarı işaretidir. Fiziksel işaretler – morluk, yanık, kırık – açıklanamayan bir şekilde ortaya çıkabilir. Cinsel istismar durumunda, çocuğun bedenini korumaya yönelik aşırı hijyen takıntısı ya da cinsellikle ilgili konuşmalardan kaçınması da bir işarettir. Duygusal istismar ise çocuğun özgüven kaybı, düşük özsaygı ve sürekli eleştiri ile kendini gördüğü bir ortamda ortaya çıkar.
İstismarı gördüğünüzde ya da şüpheli bir durum fark ettiğinizde, ilk adım hemen yetkililere haber vermek olmalı. Türkiye’de Çocuk Koruma Merkezi (CMK) ve Alo 155 hattı 7/24 hizmet verir. Görüşme sırasında çocuğu sakin tutmak, soru sormadan dinlemek çok önemlidir. Çocuğun ifadesini doğru şekilde almak, sonrasında yapılacak soruşturmanın temelini oluşturur.
Bir sonraki adım psikolojik destek. Çocukların travma sonrası yaşadığı sıkıntıları hafifletmek için uzman psikologlardan randevu alın. Çoğu belediye ve sivil toplum kuruluşu ücretsiz danışmanlık hizmeti sunar. Bu hizmetleri erken alırsanız, çocuğun iyileşme süreci hızlanır.
Hukuki süreç de ihmal edilmemeli. Çocuğun istismarı tespit edildiğinde, savcılık ve mahkeme süreci devreye girer. Aile avukatları ya da Çocuk Hakları Dernekleri, mahkemede çocuğun haklarını korumak için yardımcı olur. Unutmayın, çocuğun güvenliği her şeyden önce gelir.
Evde önlem almak da çok önemlidir. Çocuğunuzla açık iletişim kurun, bedenlerini ve duygularını konuşabilecekleri bir ortam yaratın. Çocukların beden eğitimi konusunda bilgi sahibi olmaları, uygunsuz dokunuşları tanımasına yardımcı olur. Aile içinde güven duygusu pekiştiğinde, istismar durumlarını daha hızlı fark edebiliriz.
Eğer bir tanıdığınızda istismar şüphesi varsa, müdahale etmekten çekinmeyin. Çocuğu yalnız bırakmayın, bir yetişkin ya da güvenilir bir aile üyesiyle birlikte hareket edin. Çocuğun kendini güvende hissetmesi, raporlama sürecinin sorunsuz işlemesinde kritik bir faktördür.
İstismara maruz kalmış bir çocuğun akademik başarısı da etkilenebilir. Okulda öğretmenlerle iletişim kurarak çocuğun durumunu paylaşmak, ek destek hizmetlerinin planlanmasına yardımcı olur. Okul psikologları, çocuğun derslerine uyum sağlaması için bireysel programlar oluşturabilir.
Son olarak, toplumsal farkındalık büyük bir rol oynar. Çocuk koruma eğitimi veren kurslara katılmak, aileleri bilinçlendirmek ve medya aracılığıyla istismarın önüne geçmek mümkün. Herkes istismar belirtilerini tanıdığında, bir çocuğu koruma şansı artar.
Unutmayın, çocuk istismarıyla mücadele tek bir kişinin sorumluluğu değildir. Siz de çevrenizdeki bir çocuğun güvenliğini korumak için adım atabilirsiniz. Şüphe duyduğunuzda hemen hareket edin, çünkü zaman çok kıymetli.
10 yaşındaki Sara Sharif'in ölümünden sorumlu tutulan babası Urfan Sharif, Londra'daki Old Bailey Mahkemesi'nde suçu kabul etti. Sara'nın haftalar süren istismar sonucu ağır şekilde yaralanarak öldüğü ortaya çıkarken, ebeveynleri ve amcası ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı.