1 Nisan Şaka Günü’nün Sürprizlerle Dolu Tarihi
1 Nisan dediğimizde aklımıza hemen Şaka Günü ve becerikli şakacılar gelir. Ancak bu eğlenceli günün kökeni sandığınız kadar yeni değil. Tarihsel olarak izini sürmek, biraz dedektiflik gerektiriyor. 16. yüzyıla uzandığımızda Fransa’da çok ciddi bir değişiklik yaşanmıştı. O dönemlerde, yılbaşı aslında 1 Nisan civarı kutlanıyordu. Fakat Papa XIII. Gregory yeni takvimi, yani Gregoryen takvimi kullanmaya karar verince, yılbaşı 1 Ocak’a çekildi. Bu sürpriz değişimin ardından, hâlâ 1 Nisan’da yeni yılı kutlayanlar, çevreleri tarafından ‘Nisan aptalları’ olarak ti’ye alındı. Böylece Şaka Günü geleneğinin ilk taşları döşendi.
Yanlışlıkla eski takvimde kalan insanlara şaka yapmak, hızla yaygınlaştı. Takvimdeki bu değişiklik sadece Fransa’yı da etkilemedi. Bu hikâyenin farklı versiyonları; İngiltere, Almanya ve Hollanda gibi ülkelerde de karşımıza çıkıyor. Mesela 1561 yılında yazılan bir Flaman şiirinde, sazan avına gönderilecek kadar saf insanların peşine takıldığı, 'aptalın işi' diye tabir edilen işler anlatılıyor. Yani o dönemde de şakaların odakta olduğu seri olaylar yaşanmış.
Dünyanın Dört Bir Yanına Yayılan Şakalar
16. yüzyıldaki takvim değişikliği kadar renkli başka hikâyeler de var. Bazı tarihçiler, Şaka Günü geleneğini daha da geriye götürüyor. Mesela İngilizler, Tudor döneminde Kral VIII. Henry’nin meşhur Thames Nehri’nde denizkızı gösterisi davetini hatırlar. İnsanlar Greenwich Sarayı’na çağırılır, fakat gösteri tabii ki koca bir aldatmacadır. Rivayete göre, bu da 1 Nisan şakalarının efsane maddelerinden biri olur.
Bazı uzmanlara göre ise kökler Roma’daki Hilarya festivallerine veya baharı kutlayan Alman halk geleneklerine uzanıyor. Renkli kostümler giyilip oyunlar oynanan bu festivallerde de, insanlara tatlı sürprizler yapmak sıradan bir şeymiş. Tarihteki ilk yazılı referanslardan biri olan Eduard de Dene’in 1561 tarihli şiiriyle ve John Aubrey’nin 1686 yılında kaleme aldığı gözlemlerle birlikte şakaların bu özel günle özdeşleşmiş olduğu daha da netleşiyor. Aubrey, Şaka Gününün Almanya’da ‘Aptalların Kutsal Günü’ diye anıldığına dikkat çekmiş bile.
Bugün ise 1 Nisan; gazetelerden, televizyonlara, sosyal medya fenomenlerinden, mahalle arkadaş grubuna kadar herkesin yaratıcılık dozunu yükselttiği, eğlenceli bir döneme döndü. Kimisi evde aile üyelerini komik sürprizlerle şaşırtmayı dener; kimisi ofiste, arkadaşına sahte e-mailler gönderir, kimisi ise büyük markaların kurguladığı hayali ürün haberlerine güler geçer. Ne olursa olsun, 1 Nisan’da herkes biraz daha temkinli ve şüpheci olur, çünkü şakalar her köşe başında sizi bekler.
Bir yorum Yaz